ارتودنسی و جراحی فک یا درمان ارتوسرجری یکی از درمان‌های دندانپزشکی است که در آن هم شکل دندان‌ها و هم شکل فک اصلاح می‌شود. این درمان برای بیمارانی که هم از مشکل نامرتبی دندان و هم ناهنجاری فک رنج می‌برند، مناسب است. جراحی فک نسبتا مشکل است و دوره ریکاوری نسبتا سختی دارد. اما مزایای آن باعث می‌شود افراد زیادی کاندید استفاده از درمان ارتودنسی و جراحی فک شوند. در این مقاله قصد این فرآیند را به صورت کامل توضیح خواهیم داد.

پیشنهاد می شود جهت کسب اطلاعات بیشتر از صفحه کلینیک تخصصی ارتودنسی نارمک دیدن کنید.

چرا ارتودنسی و جراحی فک با هم انجام می‌شود؟

مواردی چون آسیب‌های تروماتیک اکتسابی، ناهنجاری‌های مادرزادی و اختلالات رشد از جمله مواردی هستند که به ارتوسرجری به صورت همزمان نیاز دارند. به طور کلی می‌توان گفت درمان ارتودنسی و جراحی فک زمانی انجام می‌شود که یکی از این راه‌حل‌ها به تنهایی نتواند مشکل ناهنجاری مربوط به فک و دندان‌ها را برطرف کند.

در برخی موارد بیمار تصور می‌کند که مشکلات و بی‌نظمی‌های دندان‌های او تنها با ارتودنسی حل می‌شود. اما وقتی به پزشک مراجعه می‌کند، پیشنهادی مبتنی بر انجام جراحی فک به همراه ارتودنسی دندان می‌گیرد. دلیل این موضوع ارتباط بسیار زیاد فرم فک و نظم دندان‌هاست. در بیشتر موارد مشکل یکی از آن‌ها روی دیگری نیز تاثیر می‌گذارد.

چه افرادی به ارتودنسی همزمان با جراحی فک نیاز دارند؟

توجه داشته باشید که مهم‌ترین شاخص برای تعیین فک سالم این است که در حالت عادی دندان‌های آسیای فک بالا و پایین کاملا روی هم قرار گیرند. همچنین، دندان‌های جلویی فک بالا اندکی جلوتر از دندان‌های جلویی فک پایین قرار می‌گیرد. این فاصله بین یک تا دو میلی‌متر است. اگر فک فردی چنین ویژگی‌هایی را نداشته باشد، یعنی فرم طبیعی ندارد. در برخی موارد این فرم غیر طبیعی تأثیر زیادی در ظاهر ایجاد نمی‌کند و نیازی به درمان ندارد. اما در صورتی که حالت فک در چهره فرد تأثیر منفی داشته باشد،‌ به جراحی نیاز خواهد داشت.

افرادی که فرم فک آن‌ها طبیعی نیست، معمولا دندان‌های بی‌نظمی هم دارند. اگر مشکل فقط مربوط به دندان‌ها باشد، تنها با درمان ارتودنسی می‌توان آن را حل کرد. ولی گاهی علاوه بر دندان‌ها فک هم مشکلاتی دارد. در اینصورت درمان ارتودنسی و جراحی فک باهم انجام می‌شود.

مشکلاتی که به درمان ارتوسرجری نیاز دارند

• جلو بودن فک پایین
• انحراف فک پایین
• عقب بودن فک پایین
• تنگی فک بالا
• عدم وجود چانه
• انحراف فک بالا
• عوارض ناشی از ضربه به فک
• برخی سندروم‌های مادرزادی
• دیده شدن مقدار زیادی از لثه هنگام لبخند زدن
• دندان‌های اپن بایت
• عدم تقارن صورت

در درمان ارتودنسی و جراحی فک کدام یک مقدم است؟

در اکثر موارد قرار دادن بریس‌ها  مقدم بر جراحی فک است. این موضوع مخصوصا زمانی که بیمار بزرگسال است و رشد استخوان‌ها و اسکلت او متوقف شده است، اهمیت بیشتری پیدا می‌ک‌ند.

گاهی در بیمارانی که نیازمند ارتودنسی و جراحی فک هستند، بریس‌ها در دو مرحله قبل از جراحی و بعد از آن روی دندان‌ها قرار می‌گیرند. در واقع ایجاد تغییرات فرم فک بین دو مرحله از درمان با بریس انجام می‌شود. در مرحله ارتودنسی قبل از جراحی دندان‌ها به حالت نرمال برمی‌گردند تا پزشک بتواند در فرم فک تغییرات مورد نظر را ایجاد کند. در مرحله بعد از جراحی، دندان‌ها به جایگاه نهایی خود هدایت و در آن ثابت می‌شوند. بعد از آن هم فک فرم طبیعی دارد و هم دندان‌ها منظم خواهند بود. توجه داشته باشید که مدت زمان ارتودنسی بعد از جراحی فک کوتاه‌تر ازدرمان قبل از آن است. فرآیند ارتوسرجری در این افراد ممکن است بین ۱ تا ۲ سال زمان نیاز داشته باشد.

مزایای ارتودنسی و جراحی فک

همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم، مزایای درمان ارتوسرجری به اندازه‌ای است که افراد ترجیح می‌دهند سختی‌های آن را تحمل کنند. در ادامه به مزیت‌های این روش درمانی اشاره کرده‌ایم.

• پس از انجام ارتوسرجری معمولا مشکلات تغذیه، تکلم، خواب و غیره در بیماران حل می‌شود.
• این عمل طرح لبخند افراد را هم زیباتر می‌کند.
• تقارن فک و صورت هم یکی دیگر از مزایای این عمل است.
• در صورتی که فک‌ها از هم فاصله داشته باشند با انجام ارتودنسی و جراحی فک این فاصله از بین می‌رود.
• با درمان ارتودنسی سایش دندان‌ها هم بهبود پیدا می‌کند.
• ارتوسرجری به شما کمک می‌کند تا دیگر در تمیز کردن دندان‌ها و استفاده از نخ دندان مشکلی نداشته باشید.

بهترین سن برای ارتوسرجری

این درمان معمولا بین ۱۸ تا ۴۸ سالگی انجام می‌شود. بهترین زمان برای جراحی فک پس از ۱۸ سالگی است. چرا که رشد فکین متوقف و کامل شده است. اگر فک قبل از ۱۸ سالگی عمل شود ممکن است رشد فکین اختلالاتی در آن به وجود آورد و نتیجه جراحی را تغییر دهد. برخی از افراد تصور می‌کنند که انجام این متد درمانی در سنین بالا امکانپذیر نیست. اما برای اطلاعات بیشتر در این رابطه می‌توانید مقاله‌ای مرتبط با مرتب‌سازی دندان‌ها در سنین بالاتر از  ۳۰ سال را مطالعه کنید.

مراقبت‌های بعد از ارتودنسی و جراحی فک

انجام اقداماتی که در ادامه بیان می‌کنیم به بیماران کمک می‌کند دوران نقاهت کوتاه‌تر و راحت‌تری را سپری کنند.

• پس از انجام این عمل می‌توانید برای کاهش تورم و کبودی از کمپرس یخ استفاده کنید.
• بیمار باید به صورت طاق باز بخوابد و زیر سر خود دو بالش داشته باشد.
• داروهای تجویز شده باید سر ساعت مصرف شود.
• مصرف سیگار و نوشیدنی‌های حاوی الکل تورم را تشدید می‌کند. بنابراین در دوران ریکاوری باید از مصرف آن‌ها پرهیز کنید.
• مصرف داروهای ضد انعقاد خون باید با دستور پزشک از مدتی قبل از جراحی تا مدتی بعد از آن متوقف شود.
• برای بهداشت دهان خود باید از دهان شویه استفاده کنید.
• استفاده از رژیم غذایی مطابق با دستور پزشک.
• انجام ندادن فعالیت‌های سنگین و ورزش تا زمانی که پزشک تعیین می‌کند.

عوارض ارتودنسی و جراحی فک

اگر ارتوسرجری تحت نظر پزشکان متخصص باتجربه انجام شود، عوارضی برای شما نخواهد داشت. البته ممکن است در طول درمان احساس درد داشته باشید. حتی به احتمال زیاد بعد از جراحی فک دچار تورم و کبودی صورت شوید. اما این‌ها مسائلی عادی هستند که به مرور زمان رفع خواهند شد.

اما در برخی موارد ممکن عوارض جدی بعد از ارتودنسی و جراحی فک به وجود بیاید. برخی از این عوارض احتمالی عبارتند از:

• خونریزی در بخش‌های عمل شده
• عفونت‌های ثانویه که می‌تواند ناشی از عدم مراقبت درست باشد
• آسیب به ساختار و بافت دندان، استخوان و لثه
• عوارضی که به داروهای بی حسی و بیهوشی مربوط می‌شوند

جراحی فک تحت عمل بیهوشی انجام می‌شود. بنابراین ممکن است عوارض داروهای بیهوشی نیز در بیمار مشاهده شود. متخصص بیهوشی باید پیش از آغاز فرآیند عمل بیمار را معاینه کند و سابقه پزشکی او را مورد بررسی قرار دهد .

هزینه درمان ارتوسرجری

برای درمان ارتودنسی و جراحی فک نمی‌توان یک قیمت ثابت در نظر گرفت. فاکتورهای مختلفی روی این درمان تاثیر می‌گذارند که عبارتند از:

• شدت ناهنجاری دندان‌ها

اگر نامرتب بودن دندان‌ها زیاد باشد زمان درمان طولانی‌تر خواهد بود. همچنین ممکن است نیاز به استفاده از وسایل جانبی مانند مینی اسکرو و… به وجود بیاید.

• شدت ناهنجاری فک

این موضوع هم بر هزینه درمان ارتوسرجری تاثیر دارد. بدیهی است که هر چه میزان ناهنجاری فک بیشتر باشد هزینه درمان هم بالاتر است.

• تجهیزات مورد استفاده

از آنجائیکه تجهیزات به کار رفته در درمان ارتودنسی و جراحی فک معمولاوارداتی است، شرایط اقتصادی کشور هم روی قیمت آن تاثیر دارد. نوسانات قیمت باعث می‌شود هزینه‌ها با سرعت زیادی تغییر پیدا کنند.

البته ارتودنتیست و جراح هم در تعیین این قیمت نقش دارند. میزان تبحر پزشک روی قیمتی که برای ارتوسرجری ارائه می‌شود، تاثیر دارد. برخی از افراد برای پرداخت هزینه کم‌تر، به سراغ پزشکان غیر معتبر و کم تجربه می‌روند. این ریسک بزرگی است و ممکن است نتیجه‌ای که در نهایت ایجاد می‌شود غیر قابل جبران باشد.

جمع‌بندی

درمان ارتوسرجری برای رفع مشکلات مربوط به دندان‌ها و فکین انجام می‌شود. در این درمان هم دندان‌ها به طور مرتب سر جای خود قرار می‌گیرند و هم شکل قرار گیری فک‌ها اصلاح می‌شود. در صورتی که سوالی در این زمینه دارید یا برای رزرو نوبت مشاوره با دندانپزشک ارتودنتیست می‌توانید از طریق سایت دندانپزشکی ادرینا اقدام کنید.